Uznanie przez Sąd osoby za winną popełnienia czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nie zawsze musi oznaczać, że taka osoba trafi do więzienia. Prawo przewiduje możliwość poddania takiego sprawcy próbie i pozostawieniu go na wolności pomimo wymierzenia kary pozbawienia wolności.
Ideą warunkowego zawszenia kary jest wstrzymanie realizacji orzeczonej kary na ściśle oznaczony okres próby. Skazany dostaje szansę, że kara nie zostanie wykonana pomimo, że została orzeczona, jeżeli nie powróci na drogę przestępczą i będzie przestrzegał wszystkich nałożonych warunków. Pozostawia skazanego na wolności pomimo wymierzenia kary pozbawienia wolności.
Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności jeśli orzeczona kara nie przekracza 2 lat pozbawienia wolności. Taka granica zagrożenia karnego decyduje o dopuszczalności warunkowego zawieszenia wykonania kary niezależnie od tego, czy sprawca dopuścił się przestępstwa umyślnego, czy nieumyślnego oraz od tego, czy obok kary pozbawienia wolności orzeczono inne kary lub środki karne.
Szczególną odmianą warunkowego zawieszenia jest sytuacja kiedy skazany współpracuje z organami ścigania i ujawnia wobec nich pewne informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz okoliczności dotyczących nieznane organowi ścigania, wówczas warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności dotyczy kary orzeczonej w granicach do lat 5. W przypadku kary grzywny orzeczonej jako kara samoistna, sąd może również warunkowo zawiesić wykonanie kary, bez względu na to w jakiej wysokości została wymierzona.
Podstawową przesłanką orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jest przekonanie sądu, że cele kary zostaną osiągnięte, a w szczególności sprawca nie powróci do przestępstwa. Sąd dając szanse skazanemu bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz jego zachowanie się po popełnieniu przestępstwa.
Poprzednia karalność oskarżonego nie przekreśla szansy na warunkowe zawieszenie kary.
Zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby:
– od 2 do 5 lat – w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności,
– od 1 do 3 lat – w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania grzywny lub kary ograniczenia wolności,
– od 3 do 5 lat – w przypadku sprawcy młodocianego.
– od 2 do 10 lat – w wypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary pozbawienia wolności w wymiarze do 5 lat.
Zawieszając wykonanie kary sąd może zobowiązać skazanego do:
- informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,
- przeproszenia pokrzywdzonego,
- wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
- wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,
- powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
- poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu, albo oddziaływaniom terapeutycznym za zgodą uczestnictwu w programach korekcyjno-edukacyjnych (w tym wypadku wymagana jest zgoda skazanego),
- uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
- powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
- powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
- opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
- innego stosownego postępowania w okresie próby, jeżeli może to zapobiec ponownemu popełnieniu przestępstwa,
- naprawienia szkody w całości lub w części, chyba że orzekł środek karny (w postaci obowiązku naprawienia szkody) albo do uiszczenia świadczenia pieniężnego na określony cel społeczny.
Sąd może w okresie próby oddać skazanego pod dozór kuratora lub zobowiązać do naprawienia szkody. Czas i sposób wykonania nałożonych obowiązków sąd określa po wysłuchaniu skazanego. W przypadku nałożenia obowiązku poddania się leczeniu wymagana jest zgoda skazanego.
Warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje się w następujących przypadkach:
- wobec sprawcy przestępstwa popełnionego w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami;
- wobec sprawcy występku o charakterze chuligańskim nie można warunkowo zawiesić wykonania kary ograniczenia wolności lub grzywny; natomiast sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności w szczególnie uzasadnionych wypadkach.
Obligatoryjne zarządzenie wykonania kary
Jeżeli sprawca w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności, sąd obowiązkowo będzie musiał odwiesić wykonanie kary, gdy skazany spełni dwie przesłanki:
– popełni podobne przestępstwo umyślne,
– za drugi czyn zostanie skazany na karę pozbawienia wolności, choćby nawet w zawieszeniu.
Sąd może fakultatywnie odwiesić wykonanie zawieszonej kary jeśli:
– sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy w tym czasie popełnił inne przestępstwo.
– sprawca uchyla się od uiszczenia grzywny,
– sprawca uchyla się od dozoru,
– sprawca uchyla się od wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego.
Zarządzenie wykonania kary może nastąpić najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby. Postanowienie o zarządzeniu wykonania kary musi nie tylko zapaść, ale także uprawomocnić się przed upływem okresu 6-miesięcznego.
Jesteśmy do Państwa dyspozycji